Το δράμα της σύγκρισης

Υπάρχουν κάποιες τάσεις συμπεριφοράς και στάσεις ζωής που μπορούμε να τις αντιληφθούμε και να συναντήσουμε σε διαφορετικά στρώματα της κοινωνίας. Μια από αυτές είναι η έννοια της σύγκρισης. Μια από τις σύγχρονες ‘’μάστιγες’’ της εποχής που δεν αφήνει κανέναν αλώβητο. Μπορεί να αγγίξει αυτή η αρρώστια από μια πλούσια γυναίκα στα βόρεια προάστια μέχρι έναν μαθητή που πασχίζει να μπει στο πανεπιστήμιο, όντας κάτοικος μιας λαϊκής γειτονιάς. Όλοι βρίσκονται σε μια διαρκή σύγκρουση, να ξεπεράσουν κάποιον, η κάτι που τους εμποδίζει να βαδίσουν. Είναι επιθετικοί, ελάχιστα γενναιόδωροι και βαθιά φοβισμένοι. Γιατί όμως οι άνθρωποι μπαίνουν σε αυτή την αιματηρή διαδικασία;

 Θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε όσο πιο πειστικά γίνεται σε αυτό το ερώτημα, λαμβάνοντας υπόψη μας πολλές διαφορετικές παραμέτρους. Ζούμε σε μια κοινωνία που υπάρχει ένας άκρατος  ατομικισμός που χωρίζει τους ανθρώπους σε οντότητες που έχουν ένα σκοπό. Να εξελιχθούν οι ίδιοι ή ακόμα και οι επιχειρήσεις τους, όσο γίνεται περισσότερο. Κανείς δε διερωτάται τι σημαίνει πραγματικά εξέλιξη και ποιο το νόημα της. Το σημαντικό είναι να κόψεις πρώτος το νήμα με οποιοδήποτε τίμημα. Να γίνεται μια συνεχής πληθώρα παραγωγής  ενός υπέρ ανθρώπου που βλέπει τον εαυτό του, μόνο ως αντανάκλαση του άλλου που θέλει να ξεπεράσει διακαώς. Αυτός εξάλλου ο τύπος του ανθρώπου είναι σημαντικός  για το οικονομικό σύστημα που μπορεί να καταναλώνει και να  παράγει συνεχώς. 

Το θέμα όμως αυτό δε μπορούμε να το εντάξουμε αποκλειστικά σε ένα κοινωνικό παράγοντα. Θα ήταν καλό να εξετάσουμε κάποια υποσυστήματα όπως οικογένεια, σχολείο, βλέποντας μια άλλη διάσταση αυτού του θέματος. Οι γονείς πολλές φορές συγκρίνουν τα αδέλφια  μεταξύ τους ή με άλλα παιδιά παρόμοιας ηλικίας. Κουνούν το δάκτυλο, για να τα συμμορφώσουν. Για αυτούς τα πράγματα είναι απλά. Το εκπαιδευτικό σύστημα και εν γένει η κοινωνία δημιουργεί ρόλους και προσδοκίες. Εσύ είτε επιτυγχάνεις, είτε όχι. Είσαι ο καλύτερος η χειρότερος; O ανώτερος ή ο κατώτερος. Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προσπαθείς να αγγίξεις τη σκιά σου που συνεχώς χάνεται. Κανείς τους δε σκέφτηκε ποτέ ότι ο κάθε άνθρωπος είναι απλά διαφορετικός και μοναδικός. Αυτό συνέβη κατά τη γνώμη μου, γιατί οι ίδιοι γονείς ή δάσκαλοι των παιδιών δε βίωσαν ποτέ τη μοναδικότητα του χαρακτήρα τους. Είναι βαθιά τοξικοί άνθρωποι που τροφοδοτούν στους νέους ανθρώπους αυτή την αίσθηση και αξία ζωής.

Το σημαντικό ερώτημα βέβαια είναι άλλο. Αυτός ο τρόπος ζωής έχει κάποιο ουσιώδες νόημα για μας. Μας δίνει χαρά ή μας τη στερεί. Αν σκεφτούμε τα βράδια που βασανιζόμασταν, συγκρίνοντας τον εαυτό μας με άλλους, για το τι έχουμε καταφέρει, η απάντηση νομίζω είναι εύλογη. Ζούμε μια πραγματική οδύνη που θέλουμε όσο τίποτα να τελειώσει. Εκτός από το συναισθηματικό κόστος που είναι πολύ βαρύ, πρέπει να αναρωτηθούμε, αν αυτή η συμπεριφορά μας βοηθάει όντως να γίνουμε καλύτεροι στο τομέα που έχουμε διαλέξει να ακολουθήσουμε. Έχω συμπεράνει ότι αυτή η τακτική οδηγεί σε αντίθετα αποτελέσματα. Πόσες φορές οι άνθρωποι πετούν το δημιουργικό τους χρόνο, αναλύοντας την επαγγελματική ή προσωπική ζωή του άλλου, αντί να αναλογιστούν τι κάνουν οι ίδιοι λάθος και πως μπορούν να γίνουν καλύτεροι. Και όχι μόνο αυτό, αλλά βαραίνουν τις πλάτες τους με ενοχές που είναι δύσκολο να διαχειριστούν. 

Κάποιος που διαβάζει όλα αυτά, θα αναρωτηθεί, ποια είναι τελικά η λύση. Να απομονωθούμε και να μην μας νοιάζει, τι πράττει και ποιος είναι ο διπλανός μας. Φυσικά και όχι. Το σημαντικό είναι να ενωθείς αρχικά με περισσότερα κομμάτια του εαυτού σου που έχεις απολέσει, προσπαθώντας να γίνεις κάποιος άλλος, από αυτός που πραγματικά είσαι. Και μετά να επικοινωνήσεις με τους άλλους, όχι για να τους ξεπεράσεις, αλλά για να τους εμπνεύσεις και να σε εμπνεύσουν. Η ζωή δεν είναι αγώνας δρόμου, αλλά ένας δρόμος που περιέχει αγωνία. Το στοίχημα είναι να βιώσεις τον εαυτό σου στην ολότητα του και να συνδεθείς πραγματικά με τους ‘άλλους. Όλα τα υπόλοιπα, είναι ασκήσεις ύφους.