Ταξιδιώτη, δεν υπάρχει μονοπάτι.
Το μονοπάτι πρέπει να το χαράξεις καθώς περπατάς.
Antonio Machado
“Η υπερβολική τάση για ανεξαρτησία, είναι ένας αντεστραμμένος φόβος για σύνδεση.”
Γιάννης Αγγελής
Ψυχοθεραπευτής
Ονομάζομαι Γιάννης Αγγελής και είμαι κοινωνικός λειτουργός και σωματικός ψυχοθεραπευτής. Εργάζομαι ως κοινωνικός λειτουργός παρέχοντας συμβουλευτική και κοινωνική υποστήριξη σε ευπαθείς ομάδες, ενώ παράλληλα διατηρώ ιδιωτικό γραφείο, ως ψυχοθεραπευτής, παρέχοντας θεραπεία σε έφηβους και ενήλικες, ενώ δραστηριοποιούμαι ακόμα και στο συντονισμό ομάδων αυτογνωσίας.
ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΟΧΘΗ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΓΓΕΛΗΣ.
Μου ζήτησαν να γράψω μια εισαγωγή για το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας. Αρχικά αποτελείται από χειρόγραφες επιστολές που ανακάλυψα τυχαία. Είναι γραμμένες από κάποιον Γεράσιμο που τις έστελνε στην πρώην σύζυγό του. Θα αναρωτιέστε τι με κάνει και τον νιώθω τόσο κοντά αυτόν τον άγνωστο άντρα. Αυτό που απαντάω στον εαυτό μου είναι πως όλοι οι άνθρωποι, μηδενός εξαιρουμένου, συναντούν στη ζωή τους πολλά εμπόδια και αδιέξοδα. Είμαι και εγώ ένας από αυτούς, όπως φυσικά και ο Γεράσιμος. Με τη μόνη διαφορά πως αυτός κατάφερε να βρει τρεις δασκάλους, που τον βοήθησαν να βγει από το σκοτεινό τούνελ που ήταν φυλακισμένος. Αυτοί οι δάσκαλοι είναι τα τρία Α της ύπαρξης που καμιά φορά που κλείνω τα μάτια μου, τα φαντασιώνομαι σαν αγγέλους που με ωθούν προς το φως, διδάσκοντάς με συνεχώς κάτι καινούργιο. Αυτά τα τρία Α είναι η απώλεια, η αποδοχή και η αγάπη. Δεν μπορεί να υπάρξει το ένα χωρίς το άλλο. Καθώς διάβαζα τις επιστολές του Γεράσιμου, αναδύονταν από παντού αυτοί οι δάσκαλοι με την αγγελική μορφή τους, εμπνέοντάς με να προχωρήσω. Για αυτό ήθελα όσο τίποτα να εκδοθεί αυτό το βιβλίο..
Σελ: 140
ISBN: 978-960-616-364-7
Για αγορά του βιβλίου πατήστε εδώ:
ΤΟ ΠΕΤΑΓΜΑ – ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΓΓΕΛΗΣ.
Η ζωή είναι ένα τεράστιο πέλαγος. Δεν μπορείς να ορίσεις τι ακριβώς θα γίνει με τον καιρό και ποιους θα συναντήσεις στον δρόμο σου. Εσύ διαλέγεις όμως την κατεύθυνση που θα πάρεις και από σένα εξαρτάται πόσο καλά θα έχεις εξασκηθεί στο κολύμπι.
Σελ: 130
ISBN: 978-960-616-278-7
Για αγορά του βιβλίου πατήστε εδώ:
Ένα επικριτικό βλέμμα ή ένα φαρμακερό σχόλιο, κρυμμένο πίσω από το χιούμορ ή την ανωνυμία του πληκτρολογίου.
Πώς μπορώ να σας βοηθήσω;
H ντροπή πεθαίνει, όταν οι ιστορίες λέγονται σε ασφαλή μέρη.
Κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει πιο ασφαλές μέρος από το θεραπευτικό πλαίσιο.
Ελάτε να δουλέψουμε μαζί.
Ο στόχος μου σε κάθε συνεδρία και με κάθε θεραπευόμενο, είναι να δημιουργήσω ένα κλίμα εμπιστοσύνη, σεβόμενος απόλυτα την προσωπικότητα του. Οι τεχνικές που θα χρησιμοποιήσω, είναι η εξερεύνηση των παιδικών χρόνων, θέλοντας με αυτό τον τρόπο, μαζί με το θεραπευόμενο να κατανοήσουμε το αφήγημα της μέχρι τώρα ζωής του. Σε αυτή την προσπάθεια μας, θα έχουμε σύμμαχο το σώμα, διότι η ιστορία του κάθε ανθρώπου, είναι εγγεγραμμένη πάνω στο κορμί του. Απώτερος σκοπός όλης της θεραπευτικής διαδικασίας, είναι να υπάρξει σύνδεση νοητικού και συναισθηματικού επιπέδου, συμπεριλαμβανόμενου και των σωματικών αισθήσεων, αναλαμβάνοντας ο κάθε θεραπευόμενος την προσωπική ευθύνη του εαυτού του, που δεν είναι τίποτα άλλο από την ουσιαστική ενηλικίωση του.
Ο χώρος μου
Συχνές ερωτήσεις
Η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία αυτο-ίασης που ολοκληρώνεται μέσα από τη σχέση που αναπτύσσεται με τον θεραπευτή (θεραπευτική σχέση). Ο θεραπευτής παρέχει την εξειδικευμένη γνώση αλλά και τη συναισθηματική παρουσία που χρειάζεται για να καθοδηγήσει τον ενδιαφερόμενο σ’ αυτή τη διαδικασία.
Η θεραπευτική σχέση δημιουργεί θεραπευτική συμμαχία και ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας που απαιτείται προκειμένου το άτομο να ανοίξει την δίοδο του συναισθηματικού του κόσμου. Οπότε, η επιλογή του θεραπευτή που μας ταιριάζει έχει βαρύνουσα σημασία για την επιτυχία της διαδικασίας αυτής.
Με τη στήριξη του εξειδικευμένου θεραπευτή, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ανακαλύψει το μη προφανές. Εξερευνά άγνωστες πλευρές του εαυτού του, επεξεργάζεται βιωματικές εμπειρίες που έχουν καθορίσει την προσωπική του εξέλιξη και ανακαλύπτει τις βαθύτερες αιτίες των ζητημάτων που τον απασχολούν.
Η επεξεργασία του υλικού που αναδύεται και η σύνδεσή του με το παρόν, λειτουργεί θεραπευτικά και στο συναισθηματικό και στο νοητικό και στο σωματικό επίπεδo.
Ο θεραπευτής δεν καθοδηγεί σύμφωνα με τις δικές του ιδέες και αντιλήψεις. Μας προσφέρει τον ασφαλή χώρο για να κατανοήσουμε από μόνοι μας τη φύση των προβλημάτων μας. Μας βοηθά να αποδεχτούμε ξεκάθαρα τις ανάγκες μας και να σεβαστούμε τα αδύναμα σημεία μας ώστε να μπορέσουμε με συστηματικές προσπάθειες να τις αντιμετωπίσουμε. Προτρέπει την εξωτερίκευση όλων των μύχιων σκέψεων και συναισθημάτων, που κατοικούν εντός μας. Τα λόγια του ψυχοθεραπευτή προέρχονται από αυτό που έχει ακούσει και θέλουν να προκαλέσουν ένα καινούργιο άκουσμα. Σέβεται χωρίς προϋποθέσεις το λόγο και τη σιωπή μας και μας βοηθά να αναγνωρίσουμε αυτό που πραγματικά αξίζει ο καθένας μας και να βρούμε λύσεις! Επίσης επιφέρει μια αναδόμηση της προσωπικότητας του αναλυόμενου και της στάσης του στη ζωή. Η βαθιά αυτογνωσία που αποκτά, τον βοηθάει να μετουσιωθει σε ένα ολοκληρωμένο άνθρωπο, ικανό να αντιμετωπίζει τις αντιξοότητες και τις καθημερινές δυσκολίες με πολύ πιο ώριμο και ρεαλιστικό τρόπο. Επιπλέον, τον βοηθά να έχει ουσιαστικότερες διαπροσωπικές σχέσεις.
Ο ψυχίατρος είναι ιατρός, που έχει ειδικευτεί στην ψυχιατρική και επομένως ο μόνος που μπορεί να συνταγογραφήσει. Το επάγγελμα του ψυχιάτρου είναι νομικά κατοχυρωμένο στην Ελλάδα και η άσκησή του απαιτεί την σχετική άδεια από το υπουργείο υγείας. Η βασική του αρμοδιότητα του ψυχιάτρου θα λέγαμε ότι είναι να κάνει την ψυχιατρική διάγνωση. Αυτό γίνεται με βάση την εμπειρία του και το Διαγνωστικό Στατιστικό Εγχειρίδιο για τις Ψυχικές Διαταραχές (DSM). Στη συνέχεια παρακολουθεί τον ασθενή που χρίζει φαρμακευτικής αγωγής με μια συγκεκριμένη συχνότητα και προσαρμόζει ανάλογα τη δοσολογία. Ουσιαστικά δηλαδή ο ψυχίατρος απευθύνεται σε ασθενείς που η ψυχική τους υγεία είναι επιβαρυμένη και συνήθως είναι μη λειτουργικοί στην καθημερινότητά τους. Επίσης υπάρχουν ασθενείς που μπορεί να χρειαστούν φαρμακευτική αγωγή για ένα μικρό χρονικό διάστημα, έπειτα από μια εξαιρετικά στρεσογόνα κατάσταση που βίωσαν. Στην Ελλάδα, το πτυχίο ψυχιατρικής και η άδεια άσκησης ψυχιάτρου δεν προϋποθέτει εκπαίδευση σε ψυχοθεραπεία. Οπότε κάποιος ψυχίατρος είναι πιθανό να μην έχει εκπαιδευτεί στην άσκηση ψυχοθεραπείας με ασθενείς.
Ο ψυχοθεραπευτής είναι μία επαγγελματική ειδικότητα, η οποία στην Ελλάδα δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί επίσης και ως εκ τούτου δεν αντιστοιχεί σε συγκεκριμένα κριτήρια. Ο ψυχοθεραπευτής εργάζεται με πρόσωπα, ομάδες, οικογένειες και ζευγάρια, ασκώντας ψυχοθεραπεία σε δημόσιο ή ιδιωτικό πλαίσιο. Συνήθως διαθέτει γραφείο ή εργάζεται σε ψυχοθεραπευτικό κέντρο.
Οι σπουδές ψυχοθεραπείας μπορούν να γίνουν σε έναν ιδιωτικό Αναγνωρισμένο και Πιστοποιημένο Οργανισμό Ψυχοθεραπείας. Ψυχοθεραπεία μπορεί να ασκήσει ένας κοινωνικός λειτουργός, Ψυχολόγος, ένας Ψυχίατρος επιπρόσθετα της ακαδημαϊκής τους εκπαίδευσης. Ψυχοθεραπεία μπορεί να κάνει ακόμη και ένας άλλος επαγγελματίας που προέρχεται από άλλον επαγγελματικό κλάδο με την κατάλληλη εκπαίδευση. Η εκπαίδευση του ψυχοθεραπευτού πιστοποιείται και από το Ευρωπαϊκό Πιστοποιητικό Ψυχοθεραπείας.
Η ψυχοθεραπεία, ή αλλιώς ψυχολογική θεραπεία, βασίζεται στη σχέση θεραπευτή και θεραπευόμενου, η οποία σχέση παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο στην αποτελεσματικότητα της ψυχοθεραπείας. Για αυτό ο επαγγελματίας που ασκεί την ψυχοθεραπεία, πέρα από τις ακαδημαϊκές και ψυχοθεραπευτικές γνώσεις, χρειάζεται να διακατέχεται και από άλλα στοιχεία όπως ενσυναίσθηση, σεβασμό, ανθρωπιά, ενεργητική ακρόαση κτλ.
Πολύ βασικό στοιχείο για την άσκηση του επαγγέλματος του ψυχοθεραπευτή, είναι να έχει κάνει ο ίδιος αρκετά χρόνια ψυχοθεραπεία πριν ασκήσει το επάγγελμα, προκειμένου να μπορεί να διαχειρισθεί τα ζητήματα που φέρνουν οι θεραπευόμενοί του και να αποφεύγει άστοχους χειρισμούς, που δε θα έχουν θετικό αντίκρισμα στο πελάτη.
Συγκεκριμένα, ο θεραπευτής καλείται να βοηθήσει τον θεραπευόμενο μέσα από μια σχέση που βασίζεται στη συνεργασία, θεραπευτική σχέση- συμμαχία, με στόχο να κατανοήσει την εσωτερική πραγματικότητα του θεραπευόμενου, καθώς και τον τρόπο που αυτός ερμηνεύει και κατανοεί τις εμπειρίες του και έπειτα να τον βοηθήσει να αλλάξει τις δυσλειτουργικές στάσεις, γνωσίες και συμπεριφορές του,έχοντας επαφή με τα συναισθήματα του.
.Ο αρμόδιος φορέας των Ψυχοθεραπευτών είναι η Εθνική Εταιρεία Ψυχοθεραπείας Ελλάδος
Οι ψυχολόγοι είναι επιστήμονες που ασχολούνται με τη συμπεριφορά του ανθρώπου και τις ψυχικές – νοητικές λειτουργίες του. Μπορούν να ειδικευτούν σε επί μέρους τομείς όπως: διάγνωση και θεραπεία ψυχικών διαταραχών (κλινική ψυχολογία), θέματα που σχετίζονται με την εκπαίδευση (σχολική ψυχολογία), την κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών (κοινωνική ψυχολογία) και την επαγγελματική ζωή
Το επάγγελμα του ψυχολόγου είναι νομικά κατοχυρωμένο στην Ελλάδα και η άσκησή του απαιτεί την σχετική άδεια από το υπουργείο υγείας.
Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία (άρθρο 1 του νόμου 991/79), «Ο ψυχολόγος στην άσκηση του επαγγέλματός του ερευνά και αξιολογεί την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά του ανθρώπου και εργάζεται με τις καθιερωμένες αρχές και μεθόδους της Επιστήμης της Ψυχολογίας για την αξιοποίηση και βελτίωσή τους..»
Στην Ελλάδα, το πτυχίο ψυχολογίας και η άδεια άσκησης ψυχολόγου δεν προϋποθέτει εκπαίδευση σε ψυχοθεραπεία. Οπότε ο ψυχολόγος είναι πιθανό να μην έχει κατάρτιση στην άσκηση ψυχοθεραπείας με ασθενείς.
Όπως και να’ χει, ο ψυχολόγος δεν είναι ιατρός ούτε ψυχίατρος και δεν χορηγεί φάρμακα.
Ο σύμβουλος ψυχικής υγείας, είναι ο επαγγελματίας που παρέχει συμβουλές σε ένα άτομο ή μια ομάδα ώστε να πετύχουν αυτοί, τους στόχους που έχουν θέσει. Ο σύμβουλος, επιλέγει την ειδίκευσή του σε συγκεκριμένα θεωρητικά μοντέλα και τεχνικές που απορρέουν από αυτά.
Οι βασικές αρχές της Συμβουλευτικής είναι η ακεραιότητα του χαρακτήρα του Συμβούλου Ψυχικής Υγείας, η αμεροληψία του και ο σεβασμός του προς τον συμβουλευόμενο. Ο Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας προωθεί την ψυχική υγεία, διευκολύνοντας και υποστηρίζοντας την προσπάθεια του ατόμου σεβόμενος/η τις προσωπικές του αξίες, το δυναμικό του, τις αντοχές του καθώς και τις ικανότητες του να προσδιορίζει τους ατομικούς του στόχους. Δύναται να είναι υποστηρικτικός σε δύσκολες εμπειρίες ζωής βοηθώντας το Συμβουλευόμενο να προσαρμόζεται, να αλλάζει και να ζει με ένα λειτουργικό και εποικοδομητικό τρόπο.
Ο αρμόδιος φορέας των Συμβούλων Ψυχικής Υγείας είναι η Ελληνική Εταιρία Συμβουλευτικής.
Η Κοινωνική Εργασία είναι εφαρμοσμένο επάγγελμα αλλά και ακαδημαϊκό πεδίο που προωθεί την κοινωνική αλλαγή και ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή, την ενδυνάμωση και απελευθέρωση των ανθρώπων. Οι αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της συλλογικής ευθύνης και του σεβασμού της διαφορετικότητας είναι κεντρικές στην κοινωνική εργασία, η οποία θεμελιώνεται από τις θεωρίες της κοινωνικής εργασίας, των κοινωνικών επιστημών, των ανθρωπιστικών επιστημών και τη γηγενή γνώση, και συνδέει ανθρώπους και δομές για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής αλλά και να ενισχύσει την ευημερία τους. (International Federation of Social Workers)
Το επάγγελμα του κοινωνικού λειτουργού προωθεί την αλλαγή, την επίλυση προβλημάτων στις ανθρώπινες σχέσεις και την ενδυνάμωση και χειραφέτηση των ατόμων με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Οι υπηρεσίες του κοινωνικού λειτουργού απευθύνονται κυρίως σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, σε άτομα ή ομάδες που βιώνουν σημαντικές αναπτυξιακές αλλαγές και στρεσογόνα γεγονότα ζωής, καθώς και σε άτομα των οποίων η υγεία και η κοινωνική τους ευεξία έχει επηρεαστεί από κοινωνικούς παράγοντες.
Σύμφωνα με την International Federation of Social Workers (2012), οι υπηρεσίες αφορούν τις παρακάτω περιπτώσεις: α) νέες ή μονογονεϊκές οικογένειες, β) άτομα άστεγα ή σε κίνδυνο να μείνουν άστεγα, γ) άπορους, δ) αποφυλακισμένους, ε) άνεργους, στ) μετανάστες, πρόσφυγες, εθνικές μειονότητες, Ρομά, ζ) άτομα εξαρτημένα από ουσίες, η) άτομα με σωματική και διανοητική αναπηρία, θ) άτομα με χρόνιες νόσους ή νόσους που περιορίζουν σοβαρά τη λειτουργικότητα, ι) άτομα μοναχικά, με έκπτωση του επιπέδου ψυχοσωματικής λειτουργικότητας, ια) άτομα που δεν μπορούν να διαχειριστούν την απώλεια, ιβ) άτομα που έχουν δεχτεί ενδοοικογενειακή βία, ιγ) φροντιστές ατόμων που χρειάζονται υποστήριξη και καθοδήγηση. Επίσης ο κοινωνικός λειτουργός έχει το δικαίωμα για παροχή υπηρεσιών διαγνωστικού συμβουλευτικού και θεραπευτικού χαρακτήρα σε άτομα, ομάδες και οικογένειες τα οποία θεραπεύονται σε κοινοτικά Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Θεραπευτήρια Ψυχικών Παθήσεων, Συμβουλευτικούς Σταθμούς και γενικότερα ότι άπτεται στον τομέα της ψυχικής υγείας.
Ο αρμόδιος φορέας για τους Κοινωνικούς Λειτουργούς είναι ο Σύνδεσμος Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος.
Οι πληροφορίες που μοιράζετε ο ψυχοθεραπευτής με τον θεραπευόμενο είναι είναι εμπιστευτικές και δεν θα αποκαλυφθούν σε τρίτους χωρίς τη δική του συγκατάθεση. Ωστόσο με βάση το νόμο, η εχεμύθεια αίρεται σε περιστάσεις απειλητικές για τη ζωή του θεραπευόμενου ή άλλων ανθρώπων ή σε περιπτώσεις όπου τίθενται σε κίνδυνο παιδιά.
Εάν είναι απαραίτητο να συζητήσει για τη θεραπεία ο ψυχοθεραπευτής με με κάποιον συνάδελφο, οφείλει να αποκρύψει πληροφορίες σχετικά με την ταυτότητά του ανθρώπου που δέχεται την ψυχοθεραπευτική βοήθεια.. Επίσης μπορεί να χρειαστεί να συνεργαστεί με κάποιον άλλο επαγγελματία υγείας που τον παρακολουθεί π.χ. παθολόγο ή ψυχίατρο, αφού πρώτα έχει υπάρξει η κατάλληλη ενημέρωση.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco labΨυχανάλυση
Η ψυχανάλυση αφορά την κατανόηση της ψυχικής ζωής: και της καθημερινότητας και της ψυχοπαθολογίας του ατόμου, με βάση την διερεύνηση του ασυνειδήτου. Τα θεραπευτικά “μέσα” είναι ο ελεύθερος συνειρμός του αναλυομένου, η ενθύμηση και ανάλυση παρελθοντικών καταστάσεων, όπως και οι ερμηνείες που δίνονται από τον αναλυτή στον αναλυόμενο.
Η διάρκεια της ανάλυσης είναι αρκετά έτη και γενικά δεν μπορεί να προσδιοριστεί η διάρκεια, καθώς πιστεύεται ότι η ελευθερία του χρόνου συμβάλει στην ελευθερία των ψυχικών κινήσεων.
Ο αριθμός των συνεδριών είναι συνήθως τρεις ή τέσσερις φορές εβδομαδιαίως, ώστε να εμπεριέχει τα συναισθήματα του αναλυόμενου και να δοθεί χρόνος στην κατανόηση των ερμηνειών, από την πλευρά του.
Η κλασική συνθήκη της αναλυτικής διαδικασίας είναι: Ο αναλυόμενος είναι ξαπλωμένος στο ντιβάνι και ο αναλυτής καθισμένος πίσω του- εκτός του οπτικού του πεδίου. Αυτό διευκολύνει μια “παλινδρομική” δραστηριότητα (πίσω στον χρόνο) με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται το άνοιγμα προς το ασυνείδητο του αναλυόμενου. Ο αναλυόμενος επικεντρώνεται σε αυτό που συμβαίνει μέσα του αλλά δεν του είναι εύκολο να μιλήσει για ότι συνειρμικά περνά από το μυαλό του, καθώς συναντά εμπόδια από τις ψυχικές του άμυνες (ψυχικοί μηχανισμοί που ασυνείδητα αναπτύσσουμε για να αποφύγουμε ενδοψυχικές συγκρούσεις).
Σκοπός είναι μέσα από την ενθύμηση, το βίωμα της μεταβίβασης (απόδοσης χαρακτηριστικών προηγούμενων σχέσεων στη θεραπευτική σχέση) και την ερμηνευτική λειτουργία, να προσδώσει ο αναλυόμενος νόημα και ιστορικότητα στη ζωή του και να νιώσει ότι είναι κύριος των συναισθημάτων και της ζωής του.
Σημαντικές προϋποθέσεις για την επίτευξη του σκοπού αυτού είναι η ουδετερότητα του αναλυτή, η καλοπροαίρετη ακρόαση, ο σεβασμός του προς το πρόσωπο του αναλυόμενου και η εχεμύθεια της θεραπείας.
ΨΥΧΟΔΥΝΑΜΚΗ
ΨυχοδυναμικήΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία ξεκίνησε από το S.Freud και εξακολουθεί να έχει ιδιαίτερη θέση σε σχέση με τις άλλες ψυχοθεραπείες. Αυτό οφείλεται α) στο ότι η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία αποτέλεσε τη βάση για πολλές άλλες ψυχοθεραπείες β) στο ότι εξακολουθεί να είναι η πιο κοινά χρησιμοποιούμενη ψυχοθεραπεία και γ) στο ότι η γνώση των ψυχοδυναμικών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε θεραπευτή που έρχεται σε σχέση με ασθενείς. Ο πυρήνας της ψυχοδυναμικής θεωρίας στηρίζεται στην υπόθεση ότι το παρόν διαμορφώνεται και καθοδηγείται από το παρελθόν . Έτσι οι παιδικές εμπειρίες έχουν πρωταρχική σημασία για την ψυχοδυναμική θεραπεία , όχι όμως με τη μορφή ενός συγκεκριμένου ψυχικού τραύματος – όπως λαθεμένα πιστεύεται ακόμη από μερικούς – ότι δηλαδή κάποιο συγκεκριμένο τραύμα της παιδικής ηλικίας αποτελεί την αιτία της συγκεκριμένης ψυχικής διαταραχής . Εννοούμε ουσιαστικά τις άπειρες διαντιδράσεις που υπάρχουν ανάμεσα στο παιδί και τις βασικές μορφές της ζωής του – κυρίως τους γονείς – που μέσα από τη βασική αλληλεπίδραση όπως εμπιστοσύνη ή δυσπιστία , σταθερότητα ή αστάθεια , ευχαρίστηση ή πόνος , τιμωρία ή ανταμοιβή διαμορφώνουν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας , την αίσθηση του εαυτού , τα είδη των αμυντικών μηχανισμών, την ένταση του άγχους, τις συγκρούσεις κτλ. Πολλές από αυτές τις ψυχολογικές διεργασίες λαμβάνουν χώρα ή ωθούνται στο ασυνείδητο , πρόκειται δηλαδή για ασυνείδητες φαντασίες , συναισθήματα , προσδοκίες , μνήμες , τάσεις κτλ. Φυσικά , σύμφωνα με την ψυχοδυναμική θεωρία , οι ψυχολογικές αυτές διαστάσεις γίνονται ασυνείδητες γιατί θεωρούνται την εποχή της εμφάνισής τους ότι δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές. Η έννοια της σύγκρουσης λοιπόν είναι βασική για την ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία και αφορά πάντα αντιθετικές και ασυμφιλίωτες δυνάμεις. Τόσο η σύγκρουση όσο και οι προσπάθειες ελέγχου της (π.χ. απώθηση), καταναλίσκουν η δεσμεύουν ένα σημαντικό ποσό ενέργειας από το άτομο , οπότε το άτομο δεν μπορεί να ικανοποιηθεί στην εργασία του ή στη διασκέδασή του. Νιώθει άγχος ή κατάθλιψη ή αναπτύσσει συγκεκριμένα συμπτώματα όπως φοβίες, καταναγκασμούς κτλ.
Γνωσιακή- Συμπεριφοριστική Θεραπεία:
Είναι ένα μοντέλο ψυχοθεραπείας, βραχείας διάρκειας, που εστιάζει στις τωρινές δυσκολίες του ατόμου. Αναφορά στο παρελθόν γίνεται μόνο με σκοπό να εξηγηθούν αυτές οι δυσκολίες ή κάτω από το αίτημα του ίδιου του ατόμου.
Δίνεται έμφαση στον τρόπο, με τον οποίο το άτομο έχει μάθει να αντιδρά στα γεγονότα της ζωής του: στον τρόπο που έχει μάθει να σκέφτεται, να αισθάνεται, να νιώθει στο σώμα του και να συμπεριφέρεται.
Ανιχνεύονται οι πρωτογενείς- αυτόματες σκέψεις του θεραπευόμενου, τις οποίες στη συνέχεια ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος εκλαμβάνουν ως “υποθέσεις για έλεγχο” και θέτουν τα κατάλληλα ερωτήματα ή συμπεριφορικά πειράματα με σκοπό να βρουν την ισχύ ή την εγκυρότητα “αυτών των υποθέσεων”. Μέσα από αυτή την διαδικασία, προκύπτει η γνωσιακή αναδόμηση: η ανακάλυψη ότι τα “πράγματα δεν είναι πάντα όπως έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε”.
Η θεραπευτική σχέση διέπεται από σεβασμό, αποδοχή και συνεργασία ανάμεσα στο θεραπευτή και το θεραπευόμενο. Τίθενται, δηλαδή, συνεργατικά οι στόχοι της θεραπείας, αποφασίζονται οι μέθοδοι που θα χρησιμοποιηθούν και αξιολογείται από κοινού η πορεία της θεραπείας.
Τέλος, δίνεται μεγάλη σημασία στην ανάληψη θεραπευτικής δουλειάς “έξω από τις συνεδρίες” από την πλευρά του θεραπευόμενου. Η θεραπευτική δουλειά “για το σπίτι” ενισχύει την αποτελεσματικότητα και τη συνέχεια της θεραπευτικής διαδικασίας, όπως και την ανάληψη της προσωπικής ευθύνης του θεραπευόμενου απέναντι στη βελτίωση της ζωής του.
Προσωποκεντρική Θεραπεία:
Είναι γνωστή και ως “μη- κατευθυντική”, “πελατοκεντρική”, “ανθρωπιστική” ή “ροτζεριανή”. Η προσωποκεντρική θεραπεία είναι μια μορφή θεραπείας κατά την οποία η σχέση ανάμεσα στον θεραπευτή και τον πελάτη είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την ανάπτυξη και την αλλαγή.
Παρόλο που σχεδόν όλα τα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα δίνουν έμφαση στη θεραπευτική σχέση, στην προσωποκεντρική θεραπεία το διαφορετικό είναι ότι αυτή αποτελεί το “όχημα” της βελτίωσης και της αλλαγής του ατόμου.
Πιο συγκεκριμένα, δίνεται σημασία στην άνευ όρων αποδοχή του πελάτη, την ενσυναισθητική κατανόηση του εσωτερικού πλαισίου του και την πίστη στην ικανότητα του να αναπτύξει μόνος του το δυναμικό του, καταλήγοντας στην αυτοπραγμάτωση του.
Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία:
Βασίζεται στην άποψη της υπαρξιακής ψυχολογίας ότι οι άνθρωποι είμαστε οντολογικά μόνοι στον κόσμο και ότι αυτή η αίσθηση της μοναξιάς μας, μας οδηγεί στην συνειδητοποίηση ότι τίποτα δεν έχει πραγματικό νόημα από μόνο του σε αυτήν την ζωή. Η αίσθηση της μοναξιάς μας ξεπερνιέται, μόνο αφού έχουμε δημιουργήσει τις δικές μας αξίες και έχουμε δώσει νόημα στη ζωή μας- μονό αφού καταλάβουμε το δικαίωμα επιλογής μας και την ευθύνη μας για τα αποτελέσματα των επιλογών μας.
Κατά μια έννοια, δεν υπάρχει κανένα ψυχοθεραπευτικό μοντέλο που να μην εντάσσει στοιχεία από την υπαρξιακή θεωρία. Όμως, στην υπαρξιακή ψυχοθεραπεία δίνεται πολύ μεγαλύτερη έμφαση σε ζητήματα μοναξιάς, απουσίας εγγενούς νοήματος στη ζωή, όπως και στην αναπόφευκτη θνητότητα μας.
Σκοπός της υπαρξιακής ψυχοθεραπείας είναι η ανακάλυψη των αιτιών που ο θεραπευόμενος αισθάνεται υπερφοτωμένος από το άγχος της μοναξιάς του και η εύρεση καλύτερων τρόπων χειρισμού του αναπόφευκτου αυτού άγχους, όπως και η εύρεση νέων υγιέστερων επιλογών “ζωής”.
Σκοπός της υπαρξιακής ψυχοθεραπείας είναι να νιώσει ο θεραπευόμενος μεγαλύτερη ελευθερία και πληρότητα στη ζωή του.
Θεραπεία Gestalt:
Η θεραπευτική προσέγγιση Gestalt εστιάζει στην υποκειμενική αντίληψη του ατόμου και της πραγματικότητας του μέσα από τις αισθήσεις του (φαινομενολογία), στο “εδώ και το τώρα” και την ανάληψη της προσωπικής ευθύνης του ατόμου(υπαρξισμός) και στον τρόπο με τον οποίο το άτομο σκέφτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται, όπως και αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του (“πώς;”). Ακόμη, ενδιαφέρεται να χτίσει ένα αυθεντικό διάλογο- μια γνήσια θεραπευτική σχέση, που βασίζεται στην επαφή και όχι στην ερμηνεία των καταστάσεων.
Σκοπός της προσέγγισης Gestalt είναι να αποκτήσει το άτομο επίγνωση σε σχέση με το τι βιώνει και τι κάνει. Έτσι, κερδίζει την κατανόηση του εαυτού του και του περιβάλλοντος του, με αποτέλεσμα να γνωρίζει την δυνατότητα του για αλλαγή και την ικανότητα του να κάνει επιλογές ώστε να ζήσει μια αυθεντική και με νόημα ζωή.
Θεραπεία Σχημάτων:
Είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας που ενσωματώνει στοιχεία από τη γνωσιακή θεραπεία, τη θεραπεία gestalt, τη ψυχανάλυση και άλλες θεραπείες, με σκοπό την δημιουργία μιας ενιαίας και συστηματικής μεθόδου θεραπείας.
Βασική έννοια σε αυτήν αποτελούν τα “πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα”, τα οποία αποτελούν μη βοηθητικά μοτίβα αντίληψης, συναισθημάτων και αντιδράσεων τα οποία υιοθετήθηκαν από το άτομο κατά την παιδική και εφηβική του ηλικία, με σκοπό να τον βοηθήσουν να προσαρμοστεί στο περιβάλλον του. Έκτοτε, το άτομο έχει μάθει να τα χρησιμοποιεί στη καθημερινή του ζωή, χωρίς να ελέγχει τη χρησιμότητα ή την αξιοπιστία τους στο “εδώ και το τώρα”, με τέτοιο μάλιστα τρόπο ώστε να επιβεβαιώνει τα σχήματα του και να διαιωνίζει τα προβλήματα του.
Το άτομο στη Θεραπεία Σχημάτων καλείται να αναπτύξει πιο λειτουργικούς τρόπους εξέτασης και αντιμετώπισης των σχημάτων του,μέσα από τη θεραπευτική σχέση και την εφαρμογή γνωστικών, συναισθηματικών, φαντασιωσικών, συμπεριφορικών και διαπροσωπικών στρατηγικών.
Τέλος, ένας ακόμη στόχος της Θεραπείας Σχημάτων είναι να εφοδιάσει το άτομο με ένα μερικό αντίδοτο για τις ανάγκες που δεν καλύφθηκαν επαρκώς στην παιδική του ηλικία.
Συστημική Θεραπεία:
Σύμφωνα με τη συστημική προσέγγιση στη ψυχοθεραπεία, γεννιόμαστε και εξελισσόμαστε μέσα σε συστήματα, δηλαδή ομάδες ισχυρής επιρροής, με κυρίαρχη την οικογένεια.
Σε κάθε σύστημα κάθε μέλος συνδέεται με όλα τα άλλα μέλη με τέτοιο τρόπο, ώστε γίνεται σχεδόν ανέφικτη η εξέταση και η κατανόηση της συμπεριφοράς του ενός ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά του άλλου.
Επομένως, η ψυχική “ασθένεια” δεν είναι ατομική υπόθεση αλλά οικογενειακή. Έτσι, και όλα τα άλλα συμπτώματα, δυσκολίες και αλλαγές που μπορεί να παρουσιάσει ένα άτομο στην προσωπική του πορεία είναι σε άμεση αλληλεξάρτηση με σημαντικά συστήματα στα οποία ανήκει.
Στην συστημική θεραπεία, διευρύνεται ιδιαίτερα το πλαίσιο αναφοράς του ατόμου, ο ρόλος και η θέση που έχει το άτομο σε ένα σύστημα στη συγκεκριμένη φάση της εξέλιξης του. Ταυτόχρονα, επαναπλαισιώνεται ο “ρόλος του ασθενή”, σαν ένα ρόλο που προστατεύει το σύστημα στο οποίο ανήκει, εις βάρος της προσωπικής του ανάπτυξης και ανοίγονται δρόμοι προς την εύρεση καλύτερων μορφών επικοινωνίας και διαχείρισης της ενέργειας του συστήματος.
Θεραπείες Μέσω Τέχνης
Εικαστική Θεραπεία:
Είναι μια θεραπεία που βασίζεται στη δύναμη της εικαστικής έκφρασης (ζωγραφική, πηλός, κολάζ, φωτογραφία, άμμος κ.α) ως μέσο επικοινωνίας. Οι καλλιτεχνικές διεργασίες, η δομή, το περιεχόμενο και οι συνειρμοί που γίνονται πάνω σε αυτά, αναγνωρίζονται ως καθρέφτες των ικανοτήτων της προσωπικότητας και των ενδιαφερόντων του ατόμου.
Η ζωγραφιά δίνει σε παιδιά και ενήλικες την ευκαιρία να δημιουργήσουν μια εικόνα του κόσμου όπως τον βιώνουν, μια εικόνα που να αντανακλά τους συναισθηματικούς προβληματισμούς και τα βιώματα, που δύσκολα κανείς βρίσκει λέξεις για να εκφράσει.
Τέλος, μέσα από την εικαστική έκφραση επιτυγχάνεται η ένωση του ατόμου με συναισθήματα που έχει απωθήσει.
Μουσικοθεραπεία:
Είναι μια θεραπεία κατά την οποία η προσοχή του θεραπευτή εστιάζει στην δημιουργία και αξιολόγηση της εξελισσόμενης θεραπευτικής σχέσης με την βοήθεια της μουσικής και των ήχων- σχέση που δημιουργείται κυρίως μέσα από το μουσικό αυτοσχεδιασμό ή τη μουσική ακρόαση.
Κατά την διαδικασία, ο θεραπευόμενος ακούει μουσική ή χρησιμοποιεί απλά μουσικά όργανα, τα οποία δεν απαιτούν μουσική γνώσηκαι στη συνέχεια εκφράζει και επεξεργάζεται τα συναισθήματα που του γεννιούνται μέσα από αυτή την διαδικασία. Με λίγα λόγια, το μουσικό δρώμενο γίνεται αντικείμενο συζήτησης, επεξεργασίας και εμβάδυνσης, εστιάζοντας στην επαναφορά, τη διατήρηση και την προαγωγή της ψυχικής, σωματικής και πνευματικής υγείας του ατόμου.
Παιγνιοθεραπεία:
Είναι μια ψυχοθεραπευτική μέθοδος που απευθύνεται κυρίως σε παιδιά (ως 12 ετών), η οποία αναγνωρίζει τη σημαντικότητα του παιχνιδιού για την υγιή συναισθηματική, κοινωνική, φυσική και γνωστική ανάπτυξη του παιδιού.
Το παιχνίδι αποτελεί το φυσικό χώρο, μέσα στον οποίο το παιδί καλείται να επεξεργαστεί τραυματικές εμπειρίες που έχει βιώσει, αλλά και να ανακαλύψει το προσωπικό του δυναμικό, διευρύνοντας την δημιουργική του έκφραση και επαναπροσδιορίζοντας την πραγματικότητα του.
Η παιγνιοθεραπεία πιστεύει στην ικανότητα του παιδιού να βοηθήσει μόνο του τον εαυτό του, μέσα από την συμβολική φύση του παιχνιδιού- κατάσταση που του παρέχει απόσταση ασφαλείας από τα βιώματα του ώστε να βρει σε αυτά ένα διαφορετικό, πιο θετικό νόημα.
Άλλες προϋποθέσεις για την επίτευξη της επιθυμητής αλλαγής είναι: ο σεβασμός στην μοναδικότητα και τον ρυθμό κάθε παιδιού, η εχεμύθεια, η τήρηση των ορίων στη σχέση και η συνεργασία με τους γονείς.
Δραματοθεραπεία:
Είναι μια θεραπευτική προσέγγιση που αξιοποιεί την δυναμική του θεάτρου και γενικότερα την τέχνη και την μεταφορά. Πρόκειται για ένα πλαίσιο δημιουργίας ενός μεταβατικού χώρου, όπου οι σχέσεις διαμεσολαβούνται από ρόλους, κείμενα, μύθους ή άλλα υλικά τέχνης (μάσκες, γλυπτά, αφήγηση ιστοριών κτλ).
Ο μηχανισμός της μετουσίωσης μαζί με τους μηχανισμούς προβολής και ταύτισης αξιοποιούνται, αφού ανασύρουν και φέρνουν στην επιφάνεια (συνείδηση) ξεχασμένα και απωθημένα κομμάτια του εαυτού μας και της προσωπικής μας ιστορίας.
Ταυτόχρονα, μέσα από τους “ρόλους” επεξεργαζόμαστε σημαντικούς ρόλους της καθημερινής μας ζωής, καθώς και το σύστημα των υπό- ρόλων που διαμορφώνει και καθορίζει τις καθημερινές μας συμπεριφορές, δημιουργώντας σταδιακά ένα λειτουργικότερο σύστημα ρόλων. Με λίγα λόγια, μέσα από την δραματοθεραπεία εκφράζεται “το εσωτερικό μας έργο”.
Ψυχόδραμα:
Είναι ένα είδος ομαδικής ψυχοθεραπείας, που διερευνά τον ψυχισμό των ατόμων που συμμετέχουν, μέσα από τη δραματοποίηση (θεατρική αναπαράσταση σε ποικίλες μορφές) τωρινών, παρελθοντικών, ακόμη και μελλοντικών γεγονότων από τις ζωές τους.
Αυτό που χρειάζεται να δραματοποιηθεί από τους συμμετέχοντες δεν είναι μόνο η βιωμένη εμπειρία τους αλλά και οι ψυχολογικές εκφάνσεις που την συνοδεύουν: οι σκέψεις, τα συναισθήματα, οι τρόποι επίλυσης των προβλημάτων.
Χοροθεραπεία:
Είναι η ψυχοθεραπευτική χρήση της κίνησης και του χορού, μέσα από την οποία το άτομο συμμετέχει δημιουργικά σε μια διαδικασία που προωθεί τη γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική του ολοκλήρωση.
Πιστεύεται ότι το σώμα μας καθρεφτίζει την προσωπική μας ιστορία, την προσωπικότητα μας και την συναισθηματική μας κατάσταση στο “εδώ και το τώρα”. Επίσης, πιστεύεται ότι η αλλαγή στην κίνηση μας προωθεί και την αλλαγή στη συμπεριφορά μας.
Τέλος, κεντρικό σημείο της φιλοσοφίας της χοροθεραπείας είναι η “εικόνα του σώματος” μας, καθώς για να κινηθείς χρειάζεται πρώτα να έχεις μια εικόνα του σώματος σου.
*Στις θεραπείες μέσω τέχνης (όπως και στις υπόλοιπες), δεν απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις και δεξιότητες.
LΗ διάρκεια της ψυχοθεραπείας είναι άρρητα συνδεδεμένη με πολλούς παράγοντες, όπως για παράδεγμα από το ποιοι είναι οι στόχοι του κάθε θεραπευόμενου, πόσο σύνθετη είναι η ψυχική κατάσταση που βιώνει, πόσο ουσιαστική συμπαράσταση έχει από το περιβάλλον του, τι προσδοκά από την ψυχοθεραπεία. Επιπλέον, κάθε άνθρωπος έχει τους προσωπικούς του ρυθμούς επεξεργασίας οπότε είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε εξαρχής πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να ολοκληρωθεί η ψυχοθεραπευτική διαδικασία
Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται μία φορά την εβδομάδα σε σταθερή μέρα και ώρα εκτός αν το άτομο αντιμετωπίζει έντονη δυσφορία οπότε μπορεί να γίνουν 2 ή 3 συνεδρίες τη βδομάδα.
Γιατί χρειάζομαι ψυχοθεραπευτή αφού μπορώ να τα πω στο φίλο μου;
1. Διότι οι ψυχοθεραπευτές διαθέτουν την κατάρτιση ώστε να μην προβάλλουν και συγχέουν τα δικά τους ζητήματα με αυτά που απασχολούν τους φίλους τους. Έχουν την δεξιότητα να έχουν ενσυναίσθηση, διαχωρίζοντας παράλληλα τον εαυτό τους με τον εκάστοτε θεραπευόμενο, αντιμετωπίζοντας τον, ως αυτόνομη προσωπικότητα.
2. Οι συμβουλές φίλων δεν έχουν ιδιαίτερη ισχύ, λόγω του ότι δεν είναι αποτέλεσμα εσωτερικής διεργασίας του ανθρώπου που βρίσκεται σε θεραπεία και άρα συνειδητοποίησης, αλλά κάτι που έρχεται «από έξω».
3. Το αντίτιμο (αμοιβή επαγγελματία) έχει σημαντική συμβολική σημασία, πέραν της προφανούς πρακτικής θέσης (βιοπορισμός επαγγελματία). Δεδομένης της ανακάλυψης της ψυχανάλυσης, ότι , τα χρήματα που δίνονται ως αμοιβή, είναι το τίμημα για την ανακάλυψη της αλήθειας του.
4. Κατά τη ψυχοθεραπεία ο κάθε ενδιαφερόμενος, είναι σημαντικό να εκφράσει πτυχές του εαυτού του, που δε συμπεριλαμβάνονται στην ζώνη άνεσης του, ενώ κάτι τέτοιο μπορεί να φοβάται να το πράξει, αν αισθάνεται ότι θα στεναχωρήσει το φιλικό του πρόσωπο, μια και το πρόσωπο αυτό, δεν είναι πάντα σε θέση να ακούσει δύσκολες προσωπικές αλήθειες.
5. Οι φίλοι συχνά προσπαθούν να μας καθησυχάσουν.. Ωστόσο είναι αναγκαίο αρκετές φορές, να έρθουμε σε επαφή με τα δυσάρεστα συναισθήματα, ώστε μέσα από αυτά, να αποκτήσουμε μεγαλύτερη επίγνωση, όντας έτοιμη να μεταβούμε σε πιο ευχάριστα συναισθήματα, βιώνοντας την ζωή μας στην πληρότητα της.